|
BLOED & BLOEDSOMLOOP
Spataders, aambeien
&
Anale fissuren
Spataders Spataders (varices) zijn verwijde aders die meestal vlak onder
de huid van de benen liggen. Ze zijn niet alleen ontsierend door verkleuringen
van de huid, maar kunnen de oorzaak zijn van bloedingen, jeuk, aderontsteking en
zweren aan de onderbenen (zie ook
open been in 'Wondbehandeling'
in de sectie 'Huidaandoeningen'). Bij vrouwen komen spataders twee- tot driemaal vaker voor
dan bij mannen. Spataders ontstaan doordat de kleppen in de beenaders die
het terugstromen van het bloed in de verkeerde richting moeten verhinderen,
onvoldoende sluiten. Daardoor raken de aders overvuld, verwijd en gekronkeld,
terwijl de bloedstroom nog maar erg traag is of zelfs helemaal is gestopt. Het
gevolg is dat de conditie van het weefsel waarvan het bloed door de zieke aders
moet worden afgevoerd, verslechtert. Vaak zijn spataders het gevolg van
langdurig staan (winkelpersoneel, tandartsen). Maar ze kunnen ook vaak tijdens
en na de zwangerschap ontstaan. De hoeksteen van de therapie is nog steeds ondersteuning door zwachtelen. Een
zwachtel geeft voldoende tegendruk om de terugvloed van het bloed naar het hart
te bevorderen. Na enige tijd kan zo’n zwachtel vervangen worden door een
elastische kous. Indien het dragen van een elastisch kous geen optie is, kan het slikken van
tabletten met hydroxyethylrutosiden (Venoruton®) worden
geprobeerd. Bij sommige patiënten is dan een afname van de zwelling te zien, bij
vele anderen niet. Hoe het werkt is onduidelijk, volgens de fabrikant vermindert
het de capillaire filtratiesnelheid van vocht en zou de huiddoorbloeding
verbeteren. Indien het werkt, zou dat na circa twee weken duidelijk moeten zijn.
Zo niet dan niet langer dan twee maanden gebruiken, zo is het advies.
Bijwerkingen zijn huiduitslag, maag-darmklachten, hoofdpijn en opvliegers. Er worden ook nogal eens crèmes en zalven geprobeerd, meestal op initiatief van
de patiënt zelf. Ze bevatten vaak zogenaamde heparinoïden dat zijn heparineachtige stoffen (zie
ook trombose
in deze sectie 'Bloed & Bloedsomloop'), bijvoorbeeld Hirudoïd®
of Lasonil®. Dat ze een gunstige werking hebben op
spataders, is echter zeer twijfelachtig want nooit overtuigend aangetoond. Voor het enzympreparaat
Vasolastine®, dat geïnjecteerd moet worden, geldt eigenlijk hetzelfde. Aambeien Aambeien (hemorroïden) zijn eigenlijk spataders rond de
anus. Veel mensen hebben er af en toe last van. Vaak ontstaan ze doordat er (te)
grote druk op de endeldarm wordt uitgeoefend tijdens de stoelgang vanwege te
harde ontlasting. Bij vrouwen
is de zwangerschap verreweg de belangrijkste aanleiding voor het ontstaan van
aambeien. De klachten zijn jeuk, pijn, irritatie en ontstekingsverschijnselen. Als de aambeien erg groot zijn en veel ongemak veroorzaken, kunnen ze weggehaald worden. Vroeger gebeurde dat door een operatie, maar tegenwoordig worden ze poliklinisch afgebonden (stranguleren) of verlittekend met een scleroserende vloeistof. Bij de behandeling van aambeien met medicijnen gaat het alleen om een verzachtend effect. De oorzaak wordt niet weggenomen, zoals na afbinden of scleroseren. De klachten kunnen dus steeds weer terugkomen. Daarom komen allereerst maatregelen op het gebied van voeding en stoelgang in aanmerking. Zorgen voor een regelmatige en ‘zachte’ stoelgang en het regelmatig reinigen van het anusgebied, eventueel gecombineerd met zitbaden, zijn vaak zeer effectief. De medicinale behandeling bestaat uit het aanbrengen van een medicijn in de vorm van een zalf of een vette crème; het gebruik van zetpillen bij aambeien wordt als weinig zinvol beschouwd. De aambeienpreparaten bevatten vaak geneesmiddelen uit verschillende groepen:
De gebruikte basis van de verschillende preparaten verschilt vaak. Een geheel
afsluitende laag moet worden vermeden. Vette crèmes hebben de voorkeur vanwege
een beschermende en smerende werking. De genoemde
preparaten mogen niet worden gebruikt bij bloedende aambeien. Dan mag ter
verzachting eigenlijk alleen vaseline worden aangebracht. Voor geen van
de middelen die hier genoemd zijn, is een doktersrecept nodig. Ze kunnen dus op
eigen gezag bij de apotheek of de drogist worden gekocht (en worden dus ook niet
vergoed!) Anale fissuren Een anale fissuur is een pijnlijk scheurtje in het slijmvlies van de anus (het poepgaatje). Zo'n scheurtje ontstaat meestal door harde ontlasting en persen. Een anale fissuur kan op elke leeftijd voorkomen, maar komt vooral voor bij jongvolwassenen. Een anale fissuur geneest meestal vanzelf in enkele weken. Het kan gepaard gaan met felle pijn in of rond de anus, vooral tijdens het passeren van de ontlasting. Meestal is er ook wat helder rood bloedverlies na de ontlasting zichtbaar op het toiletpapier of in de toiletpot. Een en ander gaat vaak gepaard met jeuk of irritatie rond de anus. Evenals bij aambeien is het van belang eventuele obstipatie adequaat te bestrijden om langdurig en excessief persen tijdens de stoelgang te vermijden. Anale fissuren kunnen geheel genezen door het lokaal (op de fissuur en de huid/slijmvlies in en rondom de anus) aanbrengen van een vette crème met isosorbidedinitraat (merkloos, Isosorbidedinitraat FNA) gedurende 6-12 weken vijf keer per dag (elke 3 uur, behalve 's nachts). De werkzame stof (die ook bij de behandeling van angina pectoris wordt gebruikt) veroorzaakt ontspanning van de interne anale kringspier en toename van de doorbloeding, waardoor de beschadiging kan genezen. Tijdens de eerste dagen van de behandeling kan hoofdpijn optreden, maar die is meestal voorbijgaand. Een optie van recenter datum is het gebruik van een lokale gel of crème met diltiazem (merkloos, Diltiazem FNA), een stof die behoort tot de zogenaamde calciumantagonisten. Anders dan isosorbidedinitraat hoeft de diltiazem-gel/crème slechts tweemaal per dag ('s ochtends en 's avonds) te worden aangebracht gedurende 6 weken.
Externe links: |
||||||||||||||||||||||||||
