Verre  reizen  &  gezondheid

DE  Reisapotheek

Niet elk land heeft dezelfde hygiënische en medische standaarden als Nederland. Het is dan ook raadzaam een reisapotheek mee te nemen. De samenstelling van de reisapotheek is afhankelijk van het type reis, de reisduur en van de vraag of er bijvoorbeeld kinderen of personen met een (chronische) aandoening meegaan. De samenstelling kan variëren van EHBO-artikelen tot geneesmiddelen die in het buitenland wellicht niet of moeilijk verkrijgbaar zijn en/of waarvan de kwaliteit niet te garanderen is. Hierbij dient te worden aangetekend dat sommige geneesmiddelen en eventuele hulpmiddelen in overleg met een arts of apotheker aan de reisapotheek kunnen worden toegevoegd.

Behalve het eventuele malariaprofylacticum dat door de (huis)arts of de plaatselijke GGD wordt voorgeschreven, zou overwogen kunnen worden de volgende (hulp)middelen in de reisapotheek op te nemen.

• Verbanddoos
  Een verband- of EHBO-doos met diverse soorten pleisters (wond- en blarenpleisters, kleefpleisters, waterbestendige pleisters, verbandtape, zwaluwstaartjes), diverse (steriele) gazen, (gaas)verbanden, een rekverband en een mitella, een koortsthermometer, een schaartje, een pincet en enkele veiligheidsspelden, een tekentang, een paar rubberen handschoenen. Een veelgebruikte verbanddoos is bijvoorbeeld de Care Plus® Kit ‘First Aid’, verkrijgbaar in elke apotheek.
   
• Desinfectantia
  Wondontsmetting met povidonjodium (Betadine®) of chloorhexidine (merkloos, Chloorhexidine FNA, Dettol Sterilon®, Hibiscrub®, Hibisol®), zie ook wondbehandeling (in de sectie 'Huidaandoeningen'). Deze stoffen kunnen in diverse toedieningsvormen zijn verwerkt: oplossing of tinctuur, wondspray, crème of hydrofiele zalf, geïmpregneerd verband.
   
• Middelen tegen diarree
  Loperamide (merkloos, Diacure®, Diarreeremmer®, Imodium®) of loperamide-oxide (Arestal®) en zakjes (sachets) met poeder voor orale rehydratievloeistof (merkloos, ORS, Care Plus ORS®, Dioralyte®, Orisel®, Orisel Junior®). Loperamide mag slechts tijdelijk worden gebruikt (niet langer dan twee dagen) in situaties waarin de diarree beslist ongelegen komt, zoals tijdens lange bus- of vliegreizen. Men zou kunnen overwegen om in gebieden waar dysenterie (zie het onderdeel 'Darmaandoeningen' in de sectie 'Spijsvertering & Lever') erg vaak voorkomt antibiotica van het type chinolonen - meestal ciprofloxacine (merkloos, Ciproxin®), zie ook chinolonen in het onderdeel 'Antibiotica & Ziekteverwekkers' in de sectie 'Infectieziekten' - mee te nemen. Dat moet dan wel via een recept van de dokter! Bij acute diarree die buitengewoon ongelegen komt (men moet op reis, optreden of een contract afsluiten) kan men éénmalig 1 gram ciprofloxacine (twee tabletten van 500 mg) innemen, al dan niet met twee capsules loperamide. Vaak zal de diarree dan in 24 à 48 uur over zijn. ORS voorkomt uitdroging na ernstige diarree en kan een bestaand vocht- en zouttekort snel aanvullen (zie ook uitdroging in het onderdeel 'Reizigersdiarree' in deze sectie 'Verre Reizen & Gezondheid').
   
• Laxeermiddelen
  Een bekend middel is bisacodyl (merkloos, Dulcolax®, Laxeertablet Bisacodyl®, Nourilax®). Als bisacodyl als tablet wordt ingenomen, volgt de ontlasting na vijf tot tien uur. Meestal wordt dan ook geadviseerd de tablet ’s avonds voor het naar bed gaan in te nemen, zodat de ontlasting ’s morgens kan plaatsvinden. Bisacodyl wordt echter ook rectaal (dus via de anus) als zetpil toegediend (let op: een zetpil moet dan wel koel bewaard worden want boven de 30^o C smelt deze). Het werkt dan veel sneller: binnen 15 tot 60 minuten is de ontlasting te verwachten.
  Lactulose (merkloos, Duphalac®, Laxeerdr./stroop®, Legendal®), lactitol (Importal®) en macrogol (merkloos, Forlax®) zijn ook veelgebruikte laxeermiddelen; de werking treedt na één tot twee dagen in (zie ook obstipatie in het onderdeel 'Darmaandoeningen' in de sectie 'Spijsvertering & Lever').
   
• Pijnstillers
  Paracetamol (merkloos, Daro Paracetamol®, Kinderparacetamol®, Panadol®, Pinex®, Sinaspril Paracetamol®) tegen niet al te hevige pijn en tegen koorts. De wat sterker werkende NSAID's zoals ibuprofen (merkloos, Advil®, Brufen®, Nurofen®, Sarixell®, Spidifen®, Zafen®) en naproxen (merkloos, Aleve®) (zie ook 'kleine pijnstillers & NSAID's in het onderdeel 'Pijnstillers' in de sectie 'Pijn & Pijnbestrijding'). De hier genoemde middelen zijn zonder recept verkrijgbaar.
   
• Reisziekte
  Bekende voorbeelden uit de groep van de middelen tegen reisziekte zijn cinnarizine of een combinatie van cinnarizine met chloorcyclizine (Primatour®), cyclizine (Cyclizine FNA, Reisziekte Tabletten Cyclizine®), meclozine (Suprimal®) en de combinatie meclozine/pyridoxine (Emesafene®). Cyclizine en meclozine/pyridoxine zijn behalve in de vorm van tabletten ook verkrijgbaar in zetpillen. Die laatste toedieningsvorm is natuurlijk belangrijk wanneer men al zo misselijk is, dat toediening via de mond zinloos is. Let op: zetpillen moeten dan wel koel bewaard worden want boven de 30^o C smelten ze! Een speciaal preparaat is scopolamine (Scopoderm TTS®), dat verwerkt is in een pleister. Een op de huid geplakte pleister werkt gedurende drie dagen tegen reisziekte of zeeziekte. Kinderen mogen dit middel niet gebruiken. Het nadeel van alle hier genoemde middelen is dat men er suffig en slaperig door kan worden (zie ook anti-emetica in het onderdeel 'Maagaandoeningen' in de sectie 'Spijsvertering & Lever').
   
• Huid- en voetschimmel
  Miconazol (merkloos, Daktarin®, Dermacure®, Miconazol FNA) is het bekendste en meest gebruikte middel tegen huid- en voetschimmel, vooral omdat het verkrijgbaar is als applicatievloeistof, hydrofiele crème, smeersel, zalf en strooipoeder (zie ook antimycotica in het onderdeel 'Huidinfecties' in de sectie 'Huidaandoeningen').
   
• Steriele medische hulpmiddelen
  Steeds meer reizigers naar verre bestemmingen nemen zelf een setje met steriele medische hulpmiddelen mee ter voorkoming van infecties met het hepatitis-B- of aidsvirus bij een medische behandeling ter plaatse. In veel derdewereldlanden is een enorm tekort aan steriel medisch materiaal. Hergebruik van (niet meer steriele) injectiespuiten komt regelmatig voor, met alle gevolgen van dien. Een veelgebruikte set is de Care Plus® Kit ‘Sterile’, verkrijgbaar in elke apotheek.
   
• Insectenwerende middelen
  Een muggenwerend middel (repellent) dat diëthyltoluamide (DEET) bevat, is verkrijgbaar als huidgel, lotion, smeersel (‘milk’), huidspray of stift (‘stick’) in verschillende sterkten (17,5 tot 50 procent) onder diverse namen (onder andere Autan®, Care Plus Deet®). De sterkere preparaten (vanaf 30 procent) werken langer (circa acht uur) dan de zwakkere preparaten (circa vier uur). Het advies aan zwangere vrouwen is preparaten te gebruiken met een sterkte van niet meer dan 20 procent. Afhankelijk van de omstandigheden van het verblijf is het gebruik van een klamboe (muskietennet) te overwegen om insecten, waaronder malariamuggen, op afstand te houden (verkrijgbaar in de apotheek en in de goede sportzaak).
   
• Zonbescherming
  Zonnecrème met een hoge beschermingsfactor (minstens factor 12), alsmede aftersun-crème en lippenbescherming met hoge beschermingsfactor. Zonnebril.
   
• SOA/voorbehoedsmiddelen
  Afhankelijk van het seksuele gedrag een aantal condooms van betrouwbare kwaliteit. Eventueel (orale) anticonceptie (zie het onderdeel 'Anticonceptie' in de sectie 'Seks & Voortplanting').
   
• Eigen medicatie
  Mensen die dagelijks medicijnen moeten gebruiken, moeten daarvan voldoende meenemen. Het is verstandig een extra recept met de stofnaam van het medicijn mee te nemen (de merknaam van een medicijn is niet in elk land hetzelfde). Een andere mogelijkheid is een geneesmiddelenpaspoort bij de apotheek te halen, waarin alle medicijnen die men dagelijks gebruikt met hun stofnaam en dosering worden genoteerd.
   

  overzicht  reisapotheek
  stofnaam	merknaam®	toedieningsvorm: sterkte
  Wondontsmetting
  chloorhexidine povidonjodium	merkloos, Chloorhexidine-  FNA Dettol Sterilon® Hibiscrub®, Hibisol® Betadine®	applicatievloeistof: 1%  crème: 1%; huidspray: 1%  oplossing: 0,5 en 1%  tinctuur: 0,5%  zeepoplossing: 4%  oplossing (lotion): 10%  scrub (zeep), shampoo: 7½%  zalf: 10%
  Diarree
  loperamide loperamide-oxide ORS • eventueel : ciprofloxacine	merkloos, Diacure® Diarreeremmer® Imodium® Arestal® merkloos, ORS Care Plus ORS® Dioralyte®, Orisel® Orisel Junior® merkloos, Ciproxin®	capsule: 2 mg  drank: 0,2 mg/ml  (smelt)tablet: 2 mg    tablet: 1 mg    als poeder: voor 200 ml                    oplossing  suspensie: 50 en 100 mg/ml  tablet: 250, 500 en 750 mg
  Obstipatie
  bisacodyl lactitol lactulose macrogol	merkloos, Dulcolax® Laxeertablet-  Bisacodyl®, Nourilax® Importal® merkloos, Duphalac®  Laxeerdr./stroop®   Legendal® merkloos, Forlax®	tablet: 5 mg  zetpil: 5 en 10 mg  drank: 667 mg/ml  poeder: 10 g    poeder in sachet: 6 en 12 g  stroop: 667 mg/ml  poeder voor drank: 4 en 10 g
  Pijnstilling
  ibuprofen naproxen paracetamol	merkloos, Advil® Brufen®, Nurofen® Sarixell®, Spidifen® Zafen® merkloos, Aleve® merkloos Daro Paracetamol® Kinderparacetamol® Panadol®, Pinex® Sinaspril Paracetamol®	bruispoeder: 400 en 600 mg  capsule, dragee: 200-400 mg  suspensie: 20 mg/ml  smelttablet: 200 mg  tablet (mga*): 200-800 mg  zetpil: 125 en 500 mg  tablet: 220-550 mg  zetpil: 250 en 500 mg  bruistablet: 1000 mg  granulaat: 500 mg  smelttablet: 125-500 mg  stroop: 24 mg/ml  (kauw)tablet: 100-1000 mg  zetpil: 60-1000 mg
  Reisziekte
  chloorcyclizine/     /cinnarizine cyclizine meclozine meclozine/     /pyridoxine scopoderm	Primatour® merkloos, Cyclizine FNA Reisziekte Tab. Cyclizine® Suprimal® Emesafene® Scopoderm TTS®	tablet: 25/12,5 mg  tablet: 50 mg  zetpil: 100 mg  tablet: 12½ mg  tablet, zetpil: 12,5/25 mg  pleister mga*: 1½ mg
  Huid-  en  voetschimmel
  miconazol	merkloos, Daktarin® Dermacure® Miconazol FNA	applicatievloeistof: 2%  crème, zalf: 2%  smeersel, strooipoeder: 2%
  Insectenwering
  DEET	diverse merknamen	applicatievloeistof: 17,5-50%
  mga* = met gereguleerde afgifte

Tijdige voorbereiding van groot belang!
Met het oog op de gezondheidsrisico’s is het verstandig tijdig te overleggen met de huisarts en de apotheek, en eventueel met de plaatselijke GGD of een speciaal tropenadviescentrum. Op basis van het reisschema en de bestemming kan dan worden bekeken of er aanvullende vaccinaties nodig zijn en welke malariaprofylaxe eventueel moet worden gebruikt. Doe dat wel tijdig – bij voorkeur enkele maanden vóór de vertrekdatum – omdat sommige vaccinaties lang van tevoren moeten worden toegediend voordat ze optimale bescherming bieden.

Ten slotte nog dit. Vrijwel elke apotheek in ons land is goed geïnformeerd over de gezondheidsaspecten van het reizen naar verre oorden. Men kan u daar beslist goed voorlichten met welke ‘gezondheidsbagage’ u op reis moet gaan.

Externe links:
    https://www.apotheek.nl (Apotheek.nl; KNMP)
    http://www.lcr.nl (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering)
    http://www.farmacotherapeutischkompas.nl (Farmacotherapeutisch Kompas)
    http://www.geneesmiddelenbulletin.nl (Geneesmiddelenbulletin)

Terug