COCAÏNE,  AMFETAMINEN  &  XTC

De grote overeenkomst tussen deze stoffen is dat ze alle een stimulerende werking op de hersenen hebben. Ze worden dan ook wel psychostimulantia genoemd. Ze verhogen de alertheid, verminderen de vermoeidheid, verhogen de concentratie,  verminderen de eetlust en verbeteren de lichamelijke prestaties. Ze kunnen net als alle andere verslavende middelen een gevoel van welbehagen of euforie opwekken. Wel zijn er onderlinge verschillen in de mate van stimulerende werking: cocaïne is de krachtigste en XTC de minst krachtige stimulerende stof. Een en ander heeft ook te maken met de manier waarop deze stoffen worden gebruikt.

Illegale  comeback
In de illegale drugshandel heeft cocaïne een bedenkelijke comeback gemaakt. In het uitgaanscircuit is cocaïne een zeer populair middel geworden. Meestal wordt het dan als poeder ‘gesnoven’ en heeft het binnen enkele minuten een sterke werking op de stemming (euforie), terwijl er ook een gevoel van alertheid en macht (onkwetsbaarheid) ontstaat. Het gevoel van eigenwaarde neemt aanzienlijk toe. Deze werking duurt meestal niet veel langer dan een halfuur. In bepaalde ‘harddrugs’-kringen wordt cocaïne ook rechtstreeks in de aderen geïnjecteerd (‘mainlining’) of ‘gebased’. Die laatste vorm van cocaïnegebruik is zeer intensief en brengt de gebruiker in korte tijd in grote problemen. Door het gewone cocaïnepoeder te mengen met een alkalisch oplosmiddel ontstaat een zeer zuivere vorm van cocaïne, de cocaïnebase. Soms is deze variant ook kant en klaar verkrijgbaar onder de naam ‘crack’. Wordt dit goedje vervolgens met een (water)pijp gerookt, dan ontstaat razendsnel een roes in de hersenen. Het effect komt veel sneller tot stand dan bij gesnoven cocaïne, maar is ook veel sneller (enkele minuten) voorbij. Na een dergelijke ‘flash’ krijgt men een sterke drang naar een volgende toediening. Als alles op is, vervalt men in wanhoop en zware depressie. Agressief, obsessief, gedesoriënteerd en paranoïde gedrag is het resultaat. Deze cocaïneverslaafden zijn al snel psychische wrakken.
Ook voor het lichaam is cocaïne beslist niet zonder gevaren. De bloeddruk en de hartslag worden acuut verhoogd, hetgeen kan leiden tot een (fatale) hartaanval of een beroerte, zelfs bij jonge, gezonde mensen. Mogelijke andere gevolgen zijn hevige nervositeit, repeteergedrag (stereotypie), agressie en zelfs epileptische aanvallen. Door slapeloosheid en ondervoeding (het hongergevoel wordt sterk onderdrukt) ontstaan na onthouding lichamelijke uitputting en ernstige depressie. Zelfmoordneigingen zijn dan niet ongewoon.

Amfetaminen

De geschiedenis van de amfetaminen (wekaminen, speed) begint al in 1887, toen uit de plant Ephedra vulgaris het zuivere efedrine werd geïsoleerd. Het werd aanvankelijk in de handel gebracht als middel tegen vermoeidheid, maar werd later ook gebruikt tegen benauwdheid en hoest en tegen neusslijmvlieszwelling. In de Chinese geneeskunde werden de aftreksels van de plant al vele eeuwen eerder toegepast. In 1927 werd het nauw aan efedrine verwante amfetamine (Benzedrine®) gesynthetiseerd en als geneesmiddel tegen astma, bronchitis, verkoudheid en hooikoorts op de markt gebracht. In 1935 werd ontdekt dat amfetamine en haar zusje dexamfetamine (Dexedrine®) zeer effectief waren tegen slaapzucht (narcolepsie). In de Tweede Wereldoorlog hebben piloten en andere militairen op oorlogsmissies veel gebruikgemaakt van dat opwekkende en slaapverdrijvende effect. Al vrij snel daarna bleek dat deze stoffen in korte tijd een zekere afhankelijkheid konden veroorzaken en dat men steeds grotere hoeveelheden moest innemen om hetzelfde stimulerende effect te krijgen. Na de oorlog hebben de militairen hun verslaving meegenomen naar de gewone maatschappij, waardoor het gebruik van deze stoffen ook bij (bepaalde) burgers in zwang raakte. Voor medische doeleinden werden ze nog enige tijd toegepast als afslankmiddel en tegen slaapziekte, maar dat heeft niet lang geduurd. Nu vallen amfetaminen onder de Opiumwet en mogen ze slechts onder zeer speciale omstandigheden worden voorgeschreven. In het illegale circuit worden ze tegenwoordig op grote schaal gesynthetiseerd en verhandeld.

Snel  gewenning
Amfetaminen worden meestal als tablet ingenomen, waarna de werking na ongeveer twintig minuten begint. De werking van amfetaminen lijkt veel op die van cocaïne: stemming, alertheid en zelfvertrouwen worden verhoogd, lichamelijke activiteit en initiatief worden bevorderd en tegelijkertijd vermindert de eetlust. Behalve dat ze de hersenactiviteit stimuleren, verhogen amfetaminen de bloeddruk en de hartslag. De bloeddruk kan zo hoog oplopen dat er een bloedvat in de hersenen scheurt, waardoor een hersenbloeding ontstaat. Andere bijwerkingen zijn rusteloosheid, slapeloosheid, verwardheid, hallucinaties en andere psychotische reacties. Anders dan bij cocaïne ontstaat er snel gewenning. De uiteindelijke gebruikte hoeveelheid kan honderden malen de oorspronkelijke dosis zijn! Bij dergelijke doses worden bijna alle gebruikers psychotisch. Het afkicken van amfetaminen gaat meestal gepaard met zware en langdurige depressies.

Soft  imago  XTC  hard  onderuit

In 1914 werd een patent verstrekt aan het Duitse bedrijf Merck voor de synthese van methyleendioxymethamfetamine (MDMA). Het patent vermeldde geen toepassingen en liep af zonder dat er medisch gebruik van was gemaakt. In de jaren vijftig van de vorige eeuw werd in de Verenigde Staten onderzocht of MDMA militair bruikbaar was als waarheidsserum, hetgeen uiteindelijk niet het geval bleek te zijn. In het begin van de jaren zeventig werd MDMA op kleine schaal gebruikt in de psychotherapie, zowel in de VS als in Europa, om de communicatie tussen patiënt en behandelaar te vergemakkelijken. In diezelfde tijd werd de stof in het westen van de VS voor het eerst voor niet-medische doeleinden gebruikt, namelijk als meditatief of recreatief middel. Sindsdien is het onder verschillende namen op de illegale markt verschenen, waaronder XTC (spreek uit: ‘ecstasy’, Engels voor extase). In 1985 werden de eerste XTC-pillen in Nederland gesignaleerd. Vanaf die tijd is het gebruik enorm toegenomen, in het bijzonder door jongeren tijdens ‘houseparty’s’ en discobezoek. Over de omvang van het gebruik lopen de schattingen uiteen: tussen 50.000 en 200.000 min of meer regelmatige gebruikers.
Velen – vooral de gebruikers zelf – zien XTC als een veilige drug. Artsen en farmacologen kijken daar wat anders tegenaan, omdat zij XTC als een aan amfetamine verwant pepmiddel zien. Onder invloed van XTC verdwijnt vermoeidheid en worden mensen sneller intiem en vertrouwelijk met elkaar, de communicatie verloopt gemakkelijker. Ook de sensatie van seksuele opwinding neemt toe en de behoefte aan lichamelijk contact groeit. Vandaar dat XTC ook wel als ‘love drug’ bekendstaat. Hoewel de verslavende eigenschappen duidelijk minder zijn dan die van de echte harddrugs, is er wel degelijk sprake van psychische afhankelijkheid.

Forse  risico's
Het gebruik van XTC kan in sommige gevallen erg gevaarlijk zijn, vooral als het geslikt wordt door mensen met een zwak hart (hartritmestoornissen!) of een ongezonde lever, terwijl zij (nog) niet weten dat zij zo’n aandoening hebben. Grote risico’s lopen XTC-slikkers als ze op de dansvloer oververhit en uitgedroogd raken. Inmiddels zijn ook de eerste (dodelijke) verkeersongevallen door XTC-gebruik bekend. De stemmingsveranderingen die door het merendeel van de gebruikers als (zeer) positief worden omschreven, pakken niet altijd even gunstig uit. Soms ontstaat panische angst of verwardheid met achtervolgingswaan. In combinatie met alcohol kan XTC extreem agressief gedrag veroorzaken. Enkele dagen na het gebruik van XTC kan een depressief gevoel ontstaan. Veelvuldig gebruik van XTC kan tot blijvende hersenschade leiden. Gebruikers lopen dan het risico dat ze last krijgen van psychische of neurologische aandoeningen zoals depressiviteit, angsten en fobieën of geheugenstoornissen. Deze aandoeningen herstellen niet als het gebruik van XTC wordt gestaakt.

'Designer  drugs'
Sinds eind 1988 valt XTC onder de Opiumwet, waardoor het gebruik ervan en de handel erin strafbaar zijn geworden. Niet iedereen is daar gelukkig mee, want vanaf dat moment weken de producenten van XTC uit naar MDEA, een stof die chemisch sterk lijkt op XTC en een vergelijkbare werking heeft. Toen dat middel na enige jaren ook werd verboden, werd weer een ander middel gemaakt. Zo werden vele nieuwe stoffen ‘ontworpen’, de ‘designer drugs’, enkel en alleen om de Opiumwet te ontduiken. Op die manier zijn tientallen nieuwe stoffen in omloop gebracht; de meeste zijn aanzienlijk gevaarlijker dan het oorspronkelijke XTC. Door deze ‘vervuiling’ van de pillenmarkt wordt er vaak rotzooi verkocht onder de naam XTC. Onderzoek op grote houseparty’s wees zelfs uit dat soms slechts 40 procent van de als XTC verkochte pillen ook werkelijk XTC bevatte; in 60 procent van de pillen zat het veel gevaarlijkere amfetamine of andere, deels onbekende pepmiddelen, waarvan de risico’s voor de onwetende gebruiker niet te overzien zijn.

Externe links:
    http://www.drugsinfo.nl (Trimbos-instituut)
    https://www.apotheek.nl (Apotheek.nl; KNMP)
    http://www.farmacotherapeutischkompas.nl (Farmacotherapeutisch Kompas)

Terug