Duizeligheid (de medische term is vertigo) is voor veel mensen een nare sensatie. In het algemeen ervaart men een gevoel dat men niet in balans is. Duizeligheid wordt door patiënten op nogal diverse wijzen omschreven: draaisensaties, zweverigheid, lift- of wegzaksensaties, valneiging, gevoel van net niet flauwvallen enzovoort.

Het bewaren van het evenwicht is een subtiel samenspel van de hersenen, het binnenoor en het oog, maar ook van arm-, been- en rompspieren. De meest voorkomende oorzaak van duizeligheid is reisziekte (wagenziekte, zeeziekte) of bewegingsziekte. Deze duizeligheid komt voor bij iedereen bij wie het evenwichtsorgaan in het binnenoor gevoelig is voor bepaalde bewegingen, zoals het heen en weer schommelen op een boot of het plotseling stoppen en optrekken in een auto of bus. Duizeligheid kan een symptoom zijn van meer dan honderd, zeer uiteenlopende ziekten. Hoge maar vooral lage bloeddruk, koorts, bloedarmoede en hyperventilatie gaan vaak samen met duizeligheid, maar ook een virale of bacteriële infectie van het binnenoor (labyrintitis). Ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen kan leiden tot duizeligheid. Vooral slaapmiddelen en zenuwstillers (anxiolytica), maar ook antidepressiva veroorzaken nogal eens duizeligheid. Alcohol-gebruik is eveneens een directe oorzaak van duizeligheid.

Ziekte  van  Ménière

Een speciale vorm van duizeligheid komt voor bij de ziekte van Ménière. Deze ziekte komt vaak voor bij mensen van middelbare leeftijd, in het bijzonder bij hardwerkende mensen die gespannen zijn en een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben. De ziekte uit zich in plotselinge aanvallen van (draai)duizeligheid in combinatie met oorsuizen en slechthorendheid. De aanvallen duren meestal een aantal minuten tot uren en gaan gepaard met misselijkheid en braken. Over de oorzaak van de ziekte van Ménière is weinig bekend. In sommige gevallen biedt het geneesmiddel betahistine (merkloos, Betaserc®) soelaas bij de preventie van de aanvallen. Het optimale effect wordt pas na enige weken tot maanden bereikt.

Vertigomiddelen

Bij ongeveer 40 procent van de mensen met duizeligheid wordt geen duidelijke oorzaak gevonden. Als dat het geval is, kunnen ter preventie zogenoemde vertigomiddelen worden voorgeschreven. Deze middelen zijn afkomstig uit nogal uiteenlopende groepen medicijnen. Eigenlijk heeft men geen idee hoe ze werken. De belangrijkste zijn: cinnarizine (merkloos), flunarizine (merkloos, Sibelium®), piracetam (merkloos, Nootropil®) en sulpiride (merkloos, Dogmatil®).
Zoals zoveel geneesmiddelen, bestrijden ze alleen het symptoom en niet de onderliggende (meestal onbekende) oorzaak. Men weet ook nooit helemaal zeker of het gekozen middel zal werken. Harde bewijzen dat ze effectief zijn bij duizeligheid, zijn er jammer genoeg niet. In de praktijk blijkt dat een middel dat bij de ene patiënt naar tevredenheid werkt, bij een andere patiënt soms helemaal niet werkt. Deze middelen moeten dus met grote terughoudendheid worden gebruikt, temeer omdat ze wel aanleiding kunnen geven tot serieuze bijwerkingen vooral wanneer ze langere tijd worden toegepast.

Anti-emetica

In veel gevallen geeft men bij voorkeur voor korte tijd een anti-emeticum (zie ook misselijkheid en braken in het onderdeel 'Maagaandoeningen' in de sectie 'Spijsvertering & Lever'), om alleen de bijkomende misselijkheid en het overgeven te bestrijden. Meestal worden dan domperidon (merkloos, Motilium®) of metoclopramide (merkloos, Primperan®) voorgeschreven. Behalve als tablet of drank kan metoclopramide ook als zetpil worden toegediend hetgeen de voorkeur heeft als er sprake is van hevige misselijkheid of braken.

Bij de keuze van een preventief werkend geneesmiddel spelen de bijwerkingen een grote rol, vooral wanneer het middel langer zal worden gebruikt. De middelen zijn bepaald niet onschuldig: slaperigheid, depressie of verschijnselen van de ziekte van Parkinson kunnen als bijwerkingen optreden. Vooral ouderen zijn hiervoor gevoelig. Ook als blijkt dat een bepaald medicijn effectief is tegen duizeligheid, is het verstandig na verloop van tijd te proberen de medicatie geleidelijk te stoppen.

Externe links:
    https://www.thuisarts.nl (Thuisarts.nl; Nederlands Huisartsen Genootschap)
    https://www.apotheek.nl (Apotheek.nl; KNMP)
    https://www.hersenstichting.nl (Hersenstichting)
    https://www.nhg.org (Nederlands Huisartsen Genootschap)
    https://www.farmacotherapeutischkompas.nl (Farmacotherapeutisch Kompas)
    https://www.ge-bu.nl (Geneesmiddelenbulletin)