Terug

MEDICIJNEN  op  MAAT

 HomeAlgemeenZiektenMedicijnen

HUIDAANDOENINGEN

Ongedierte  &  de  huid

INHOUD

 Ongedierte  &  de  huid
 Hoofdluis
 op  school
 
Preventie 
&  behandeling


Vliegen, vlooien, mijten, muggen en nog veel meer ongedierte kunnen in bepaalde gevallen een plaag worden voor de mens. Ze zijn niet alleen hinderlijk, maar kunnen ook ziekten overbrengen. Muggen kunnen malaria, dengue (knokkelkoorts), filariasis (een worminfectie), gele koorts en Japanse encefalitis (hersenontsteking) overbrengen (zie ook 'Tropische Infectieziekten' in de sectie 'Verre Reizen & Gezondheid'). Vliegen brengen veel ziekteverwekkers over op voeding, hetgeen kan leiden tot darminfecties. Steekvliegen kunnen mensen ook direct infecteren, bijvoorbeeld met leishmaniasis – een ziekte met huidklachten of lever- en miltklachten –of met de slaapziekte (tseetseevlieg). Deze narigheid komt vooral in de tropen voor, maar omdat steeds meer mensen hun vakanties in de tropen doorbrengen, kunnen deze ziekten ook in Nederland voorkomen. De gevolgen merkt men vaak pas later, na terugkeer in Nederland. Iets dichter bij huis blijkt dat ‘teken’ mensen kunnen infecteren met de ziekte van Lyme, een bacteriële infectieziekte die gepaard gaat met huiduitslag en griepachtige verschijnselen en soms met ernstige complicaties (zie ook 'Huidinfecties' in deze sectie 'Huidaandoeningen'). Steken van wespen, bijen of hommels kunnen, behalve een flinke, zeer pijnlijke bult rond de steek, bij overgevoelige personen ook netelroos op de huid en anafylaxie elders in het lichaam veroorzaken. Complicaties in de vorm van ernstige benauwdheid en shockverschijnselen zijn dan niet uitgesloten.

Anders dan de mensenvlo, die in Nederland vrij zeldzaam is geworden, komen luizen nog even vaak voor als vroeger. Luizen zijn circa 3 mm lange, insectachtige diertjes, die zich prima thuis voelen in het hoofd- en schaamhaar van de mens. Luizen voeden zich enkele malen per dag met bloed van de gastheer. Jeuk, veroorzaakt door het speeksel van de luis, is dan de belangrijkste klacht, gevolgd door irritatie en roodheid van de huid door het krabben. Luizen worden overgebracht door lichamelijk contact; ze komen dan ook vooral voor bij schoolkinderen, die immers intensief contact met elkaar hebben. Hoewel ze lastig en besmettelijk zijn, brengen ze geen ziekten over. Schaamluis wordt alleen overgebracht tijdens geslachtsverkeer (zie ook 'SOA' in de sectie 'Seks & Voortplanting').

De schurftmijt graaft zich in de menselijke huid en legt daar haar eitjes. Enkele weken na de besmetting krijgt men jeuk over het hele lichaam. Op sommige plaatsen ontstaan rode bultjes. We spreken dan van schurft (scabiës). Door veelvuldig krabben raakt de huid op steeds meer plaatsen beschadigd.

Hoofdluis op school

In oktober 2000 tijdens de ‘Nationale Luizendag’ werden alle kinderen van negen basisscholen onderzocht op hoofdluis en kregen de ouders een vragenlijst. Van de ruim 2000 leerlingen had 27 procent ooit hoofdluis gehad, 18 procent had het afgelopen jaar hoofdluis gehad en 3,2 procent had hoofdluis toen het onderzoek werd uitgevoerd. Hoofdluis loop je op door direct lichamelijk contact of indirect door gezamenlijk gebruik van kammen, mutsen, sjaals en beddengoed. Besmetting is ook mogelijk doordat de luizen overlopen naar naast elkaar hangende mutsen, dassen en jaskragen op kapstokken. Als er weer eens hoofdluis op school wordt geconstateerd – op vrijwel iedere basisschool is dat enkele malen per jaar het geval – krijgen de kinderen een bericht mee om de ouders te informeren en te instrueren over de te nemen maatregelen.
Bron: Jannes van Everdingen en Georgie Dom in Haar. Consumentenbond, Den Haag, 2002.

Preventie  &  behandeling

Er zijn diverse maatregelen waarmee men het ongedierte uit de buurt kan houden. Uiteraard is de persoonlijke hygiëne van groot belang, zoals het regelmatig reinigen van alle lichaamsdelen (douchen of baden) en het regelmatig verschonen van kleding en ondergoed.

Muggen en vliegen kunnen op afstand worden gehouden door op onbedekte lichaamsdelen een insectenwerend middel (‘repellent’) te gebruiken dat 30 à 50 procent diëthyltoluamide (merkloos, meestal DEET genoemd) bevat, bijvoorbeeld Care Plus® DEET. Andere maatregelen zijn: ’s avonds uitsluitend kleding dragen die het lichaam volledig bedekt, zorgen voor een insectenvrije slaapkamer door tijdig ramen en deuren te sluiten of te voorzien van horren. Eventueel kan overwogen worden onder een klamboe (muskietennet) te slapen, die al dan niet geïmpregneerd is met een insecticide. De aanwezigheid van mijten en luizen in bed kan worden voorkomen door regelmatig het beddengoed te verschonen.

De enige manier om een met hoofdluis besmet persoon gegarandeerd luizenvrij te maken, is kaalscheren. Op dit moment biedt geen enkele andere behandeling garantie op succes. De behandeling zal dus altijd bestaan uit een combinatie van verschillende methoden. Het dagelijks kammen van het haar met de ‘luizenkam’ om de net uit de eitjes gekomen luizen (‘neten’) te verwijderen, is een net zo onmisbaar onderdeel van de behandeling als het gebruik van een bestrijdingsmiddel. De behandeling van schaam- of hoofdluis met een bestrijdingsmiddel kan de gastheer of -vrouw zelf uitvoeren met een lotion of crème met dimeticon (XT Luis®), malathion (Prioderm®) of met permetrine (Loxazol®). De behandeling moet na één week worden herhaald, omdat deze middelen niet de neten bestrijden (de ontwikkeling van eitje tot hoofdluis duurt ongeveer zeven dagen). Het derde onderdeel van een succesvolle behandeling is het goed reinigen van beddengoed, jassen, mutsen, dassen en eventuele knuffels bij het begin van de behandeling.

De behandeling van schurft bestaat uit het éénmalig insmeren van het gehele lichaam tot aan de kaakrand met permetrine (Loxazol®) als crème. Vooral de lichaamsplooien moeten zorgvuldig worden ingesmeerd. Meestal wordt deze behandeling na één week herhaald. Omdat dikwijls verschillende gezinsleden besmet zijn, moet iedereen worden meebehandeld. Het alternatief voor de lokale behandeling met permetrine is een éénmalige orale behandeling (dus via de mond) met tabletten ivermectine (Stromectol®). De dosering is sterk afhankelijk van het lichaamsgewicht. Bijwerkingen zijn mild en voorbijgaand van aard. Binnen 2 uur vóór en 2 uur na de inname van de tabletten mag geen voedsel worden ingenomen. Zwangere vrouwen mogen beide middelen niet gebruiken. Voor zwangeren is alleen benzylbenzoaat (merkloos, Benzylbenzoaat FNA) veilig. Net als bij een besmetting met luizen, moet men bij schurft het beddengoed, de kleding en het ondergoed zeer goed reinigen (kookwas!).

overzicht   medicatie  tegen  ongedierte

stofnaam

merknaam®

 toedieningsvorm: sterkte
Preventief
diëthyltoluamide
(DEET)

merkloos
Care Plus® DEET

 applicatievloeistof: 30-50%
 
Hoofdluis
dimeticon

malathion

permetrine

XT Luis®

Prioderm®

Loxazol®

 huidoplossing: 40 mg/g
 
 lotion: 5 mg/ml
  
 hydrofiele crème: 50 mg/g
Schurft
benzylbenzoaat


ivermectine

permetrine

merkloos
Benzylbenzoaat FNA

Stromectol®

Loxazol®

 smeersel: 25%
 

 tablet: 3 mg

 hydrofiele crème: 50 mg/g


Steun 'Medicijnen op Maat':  een  OPROEP !

Externe links:
    https://www.thuisarts.nl/hoofdluis (Thuisarts.nl; Nederlands Huisartsen Genootschap)
    https://www.thuisarts.nl/schurft (Thuisarts.nl; Nederlands Huisartsen Genootschap)
    https://www.apotheek.nl (Apotheek.nl; KNMP)
    https://www.huidhuis.nl/hoofdluis (Het Huidhuis)
    https://www.huidhuis.nl/schurft (Het Huidhuis)
    https://www.huidfonds.nl (Stichting Nationaal Huidfonds)
    https://www.rivm.nl (Schurft; Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding, RIVM)
    https://www.farmacotherapeutischkompas.nl (Farmacotherapeutisch Kompas)
    https://www.ge-bu.nl (Geneesmiddelenbulletin)

Terug