|
VROUWENZIEKTEN menstruatiestoornissen
Dysmenorroe Van dysmenorroe is sprake bij pijn in de onderbuik, veroorzaakt door krampen in de baarmoeder tijdens een menstruatie en die de patiënte in haar normale activiteiten kan belemmeren. Tot driekwart van de vrouwen heeft hier ooit wel eens last van (gehad). De pijn is meestal een dag vóór de menstruatie of tijdens de eerste paar dagen het hevigst. Als de oorzaak onbekend is, wordt van primaire dysmenorroe gesproken. Secundaire dysmenorroe is meestal het gevolg van aandoeningen van de baarmoeder of eierstokken. Primaire dysmenorroe ziet men bij meisjes die beginnen te menstrueren. De pijn heeft te maken met de hormonen die de eierstokken in verband met de eisprong (ovulatie) maken. Daarbij worden ook prostaglandinen aangemaakt; dit zijn weefselhormonen die de spierwand van de baarmoeder laten samentrekken en die de menstruatiepijn veroorzaken. Rond het vijfentwintigste jaar neemt menstruatiepijn vaak af, om tegen het dertigste jaar te verdwijnen. Ook na een bevalling wordt de pijn vaak minder hevig. Secundaire dysmenorroe komt doorgaans voor bij vrouwen tussen de twintig en veertig jaar. Nogal eens is de oorzaak endometriose, waarbij stukjes van het baarmoederslijmvlies (endometrium) dat de binnenkant van de baarmoeder bekleedt, zich ook op andere plaatsen in de buikholte bevindt. Soms wordt de pijn door vleesbomen (dit zijn goedaardige gezwellen die uitgaan van de wand van de baarmoeder en die uit spier- en bindweefsel bestaan) veroorzaakt. Een chronische eileiderontsteking of een spiraaltje kunnen ook menstruatiepijn veroorzaken.
Behandeling Een andere optie is het voorschrijven van een ontstekingsremmende pijnstiller
(zie
NSAID's in het onderdeel 'Pijnstillers' in de sector 'Pijn &
Pijnbestrijding'). In circa 80% van de gevallen zijn deze middelen
effectief. Ook hier gaat het om verlaging van de prostaglandineproductie in de
baarmoeder. Van de NSAID’s
zijn bij dysmenorroe ibuprofen (merkloos, Advil®,
Brufen®, Nurofen®, Sarixell®, Spidifen®, Zafen®)
en naproxen (merkloos, Aleve®) het best onderzocht. Ze zijn het meest
werkzaam indien ze al direct bij aanvang van de klachten worden ingenomen en het
gebruik gedurende de te verwachten duur van de klachten (meestal twee tot drie
dagen) in onderhoudsdosering wordt voortgezet. Naproxen heeft hier een
lichte voorkeur vanwege de wat langere werkingsduur. Premenstrueel syndroom De klachten bij het premenstrueel syndroom (PMS) variëren van vrouw tot vrouw; soms ook van maand tot maand. De klachten beginnen soms al twee weken voor de menstruatie en verdwijnen bij het begin of tijdens de eerste dagen van de menstruatie. Na een klachtenvrije periode van minimaal een week, komen ze weer terug. De klachten variëren in soort en intensiteit: gevoelige en opgezette borsten, opgeblazen gevoel, stemmingswisselingen, concentratieproblemen, hoofdpijn of migraine, rugpijn en stijve spieren, verstoord slaappatroon.
Behandeling Vaginaal bloedverlies Met (abnormaal) vaginaal bloedverlies wordt bedoeld bloedverlies dat los staat van de menstruatie en toch afkomstig is uit het slijmvlies van de baarmoeder (endometrium). Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen overvloedig (cyclisch), onregelmatig (niet-cyclisch) en tussentijds bloedverlies. In veel gevallen wordt geen oorzaak gevonden en verondersteld men dat er een verstoring van de neuro-endocriene regulatie van de menstruele cyclus aan ten grondslag ligt. Men spreekt dan ook wel van disfunctionele bloedingen. Eventuele andere oorzaken zoals vleesbomen (myomen), eileiderontsteking, poliepen of maligne tumoren van het baarmoederslijmvlies en de baarmoederhals (cervix) dienen te worden uitgesloten.
Behandeling Een andere optie is de intensieve toediening van een sub-50-pil (in het onderdeel 'Anticonceptie' in de sector 'Seks & Voortplanting'). Bij een disfunctionele bloeding die langer dan een week bestaat, is een combinatie van een progestageen met een oestrogeen noodzakelijk om opbouw van het baarmoederslijmvlies te bewerkstelligen. Hiertoe wordt gedurende vijf dagen een sub-50-pil (bij voorkeur van de tweedegeneratie zoals Microgynon '30'® of Stediril '30'®) gebruikt in een viermaal hogere dagelijkse dosis dan normaal voor anticonceptie nodig is. Ook hier volgt meestal een nabehandeling met de gebruikte sub-50-pil (in de normale dosering) gedurende drie cycli. De effectiviteit van beide opties is echter matig gedocumenteerd. Toediening van alleen progestageen verminderde het bloedverlies met 43 tot 87%. Bij bloedingen die minder heftig zijn, heeft een sub-50-pil de voorkeur. NSAID's (in het onderdeel 'Pijnstillers' in de sector 'Pijn & Pijnbestrijding') zijn tweede keus; ze geven 20-30% vermindering van het bloedverlies. Ten opzichte van de hormonale interventies is het voordeel dat NSAID’s alleen tijdens de eerste drie dagen van de menstruatie hoeven te worden ingenomen en dat ze ook een pijnstillend effect hebben. Bovendien kunnen ze worden voorgeschreven aan vrouwen met een kinderwens. De NSAID's ibuprofen (merkloos, Advil®, Brufen®, Nurofen®, Sarixell®, Spidifen®, Zafen®) en naproxen (merkloos, Aleve®) worden hier vaak voorgeschreven. Een ander alternatief is het hormonale spiraaltje Mirena® dat effectief is (het bloedverlies na een jaar gebruik verminderde met 79%) en een betrouwbare anticonceptie garandeert.
Externe links: |
|||||||||||||||||||||||||||||
